Antibiotica-residuen
Betrouwbare testen voor de detectie van antibioticaresiduen in voeding

Antibiotica-residuen

Antibiotica-residuen in voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong, zoals melk, eieren of vlees, vormen een potentieel gezondheidsrisico voor de consument. Daarom biedt R-Biopharm een breed portfolio van verschillende testsystemen aan voor de analyse van antibiotica-residuen.

Antibiotica zijn natuurlijk gevormde metabolieten afkomstig van schimmels of bacteriën. Stoffen die niet in de natuur voorkomen en met moderne biotechnologie en chemische synthese worden geproduceerd, worden ook antibiotica genoemd. Antibiotica kunnen micro-organismen doden of hun groei remmen. In de humane en veterinaire geneeskunde worden antibiotica daarom gebruikt als geneesmiddel voor de behandeling van bacteriële aandoeningen.

Oorsprong en gezondheidsrisico’s van antibiotica-residuen in voedingsmiddelen

Het gebruik van antibiotica als geneesmiddel voor de behandeling van zieke dieren is een kwestie van dierenwelzijn en daarom onvermijdelijk. Als gevolg van toepassingsfouten, zoals niet-naleving van de voorgeschreven wachttijd of misbruik van antibiotica ter bevordering van de groei, kunnen residuen van antibiotica voorkomen in voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong, zoals vlees, melk of eieren.

Door de mogelijk kankerverwekkende en toxische eigenschappen van antibiotica-residuen en door het allergische potentieel ervan vormt de consumptie van residubevattende voedingsmiddelen een direct risico voor de volksgezondheid. Bovendien bevordert het oneigenlijke gebruik van antibiotica in de veehouderij en de voedingsmiddelenproductie de resistentie van pathogene bacteriën tegen meerdere antibiotica die in de humane geneeskunde worden gebruikt. Antibiotica-residuen vormen een risico voor de veiligheid van het productieproces en dus ook een economisch risico, omdat ze een remmend effect hebben op biotechnologische productieprocessen met micro-organismen, zoals startculturen in de zuivelindustrie.

Wettelijke bepalingen

Met het oog op consumentenbescherming hebben veel landen maximum residulimieten (MRL) voor farmacologisch werkzame stoffen vastgesteld en wordt toegezien op de naleving ervan in controleprogramma’s (richtlijn 96/23/EG; verordening (EG) nr. 470/2009 en 37/2010; besluit 2003/181/EG). Bovendien neemt het aantal landen met een verbod op het gebruik van antibiotica als groeibevorderaar toe.

Testsystemen voor antibiotica-residu-analyse

RIDASCREEN®	EASI-EXTRACT®	Premi®Test
RIDASCREEN® ELISA-testen maken specifieke kwantitatieve analyse van afzonderlijke antibiotica of antibioticagroepen mogelijk door immunologische antilichaam-antigeenherkenning en uitlezing door een microtiterplaatfotometer.	EASI-EXTRACT® immunoaffiniteitkolommen bieden een betere monsterreiniging en concentrering van antibiotica uit complexe voedingsmatrices vóór de analyse met HPLC of LC-MS/MS.	Premi®Test biedt op basis van de groeiremming van sporen door antibiotica, een eenvoudige en kosteneffectieve kwalitatieve screening voor een breed scala aan antibiotica.

Meer informatie over specifieke antibiotica

R-Biopharm biedt een portfolio aan van testsystemen voor de analyse van veel verschillende antibiotica. Klik op een van de volgende antibiotica voor meer informatie.

Bacitracine behoort tot de groep van polypeptide-antibiotica. Het middel werd vernoemd naar de producerende bacillusstam en naar Tracy, een 7-jarig meisje met een open tibiafractuur waaruit deze stam in 1945 werd geïsoleerd.

Bacitracine is een mengsel van verschillende polypeptiden, waarvan bacitracine A als hoofdbestanddeel de grootste biologische activiteit heeft. Door remming van celwandsynthese heeft het een breedspectrum bactericide werking tegen zowel grampositieve als gramnegatieve bacteriën. Naast veterinaire toepassingen kan bacitracine worden gebruikt als antimicrobiële groeibevorderaar in de veehouderij. Daardoor kunnen residuen in voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong achterblijven en een gezondheidsrisico voor de consument vormen. Onjuist gebruik van antibiotica bevordert ook de vorming van antibiotica-resistente bacteriën, die een toenemend probleem voor de volksgezondheid vormen. Bijgevolg is bacitracine bij verordening 2821/98/EG geschrapt van de lijst met goedgekeurde diervoeder-additieven (bijlage B van richtlijn 70/524/EEG) en zijn maximum residulimieten voor voedingsmiddelen vastgesteld (verordening 37/2010/EG).

De chinolonen zijn een familie van synthetische breedspectrumantibiotica. Ze remmen het gyrase-enzym en staan daarom ook bekend als gyraseremmers.

Gyraseremmers worden onderverdeeld in vier subgroepen. De meerderheid van de chinolonen behoort tot de subgroep van fluorchinolonen, die een fluorgroep aan het centrale ringsysteem hebben, meestal op de 6e positie. De fluorchinolonen behoren tot de zogenaamde tweede-generatie-chinolonen. Sommige daarvan zijn toegelaten als antibioticum in de veterinaire geneeskunde voor gebruik bij voedselproducerende dieren. Fluorchinolonen zijn breedspectrumantibiotica tegen veel bacteriesoorten. Ze worden vaak gebruikt in de veterinaire geneeskunde, vooral bij runderen, varkens en kippen. Het gebruik van fluorchinolonen is de afgelopen jaren toegenomen omdat grote hoeveelheden van deze antibiotica werden toegepast om infectieziekten te voorkomen, vooral in de kippen- en varkenshouderij en de vis- en garnalenkwekerij. Het wijdverbreide gebruik bij voedselproducerende dieren heeft geleid tot microbiële resistenties. Dit leidde tot een wijziging van raadsverordening (EEG) nr. 2377/90 en tot de invoering van maximum residulimieten (MRL) voor bepaalde fluorchinolonen.

Chlooramfenicol is een breedspectrumantibioticum dat veelvuldig wordt gebruikt in de dierlijke productie vanwege de uitstekende antibacteriële en farmacokinetische eigenschappen. Bij de mens leidt het middel echter tot hematotoxische bijwerkingen, met name door chlooramfenicol-geïnduceerde aplastische anemie waarvoor nog geen dosis-effectrelatie is vastgesteld. Dit heeft geleid tot een verbod op chlooramfenicol voor de behandeling van voedselproducerende dieren.

Chlooramfenicol (2,2-dichloor-N-[(1R, 2R)-1,3-dihydroxy-1- (4-nitrofenyl)propaan-2-yl]acetamide), geproduceerd door Streptomyces venezuelae, werd voor het eerst ontdekt in 1947 en wordt sinds de jaren vijftig in de veterinaire geneeskunde gebruikt. Het gebruik van het breedspectrumantibioticum chlooramfenicol is tegenwoordig illegaal voor toediening aan voedselproducerende dieren in de EU en veel andere landen wereldwijd. Het wordt nog steeds vaak gebruikt in de dierlijke productie vanwege de uitstekende antibacteriële en farmacokinetische eigenschappen en de lage prijs. Het werkingsmechanisme van chlooramfenicol is bacteriostatisch door remming van de eiwitsynthese in bacteriële ribosomen. Bij mensen kunnen chlooramfenicolresiduen myelosuppressie (beschadiging van het beenmerg) veroorzaken en de potentieel dodelijke chlooramfenicol-geïnduceerde aplastische anemie. Voor deze bijwerkingen kon geen veilige residulimiet worden vastgesteld. Om de gezondheid van de consument te waarborgen werd chlooramfenicol daarom helemaal verboden voor de behandeling van voedselproducerende dieren en werd besloten tot een nultolerantie voor chlooramfenicolresiduen. De EU heeft voor alle testsystemen een MRPL (Minimum Required Performance Limit: minimaal vereiste prestatielimiet) van 0,3 ppb vastgesteld.

De chemische structuur van chlooramfenicol heeft 8 verschillende stereo-isomeren, waarvan er slechts één (RR-p-CAP) biologisch actief is. De testkit is specifiek voor deze stereo-isomeer. De RIDASCREEN® Chloramphenicol kwantitatieve ELISA is gevalideerd voor een breed scala aan matrices (melk, melkpoeder en melkproducten, honing, vlees, vis, garnalen, eieren, diervoeder, plasma en serum). Bovendien kan de nieuwe versie R1511 ook de metaboliet chlooramfenicolglucuronide detecteren, waardoor directe screening van urine mogelijk is.

Nitrofuranen zijn synthetische breedspectrumantibiotica, die vanwege de uitstekende antibacteriële en farmacokinetische eigenschappen veelvuldig in de dierlijke productie worden gebruikt. Ze worden ook gebruikt als groeibevorderaar bij de productie van garnalen, pluimvee en varkens.

Langdurige dierproeven hebben aangetoond dat de oorspronkelijke verbindingen en hun metabolieten kankerverwekkende en mutagene eigenschappen hebben. Dit heeft geleid tot een verbod op nitrofuranen voor de behandeling van voedselproducerende dieren. In 1993 verbood de EU het gebruik van de nitrofuranen furaltadon, nitrofurantoïne en nitrofurazon voor gebruik bij dieren die als bron voor voedingsmiddelen gebruikt worden, en in 1995 werd het gebruik van furazolidon ook verboden. De analyse van nitrofuranen is gebaseerd op de detectie van weefselgebonden metabolieten van nitrofuranen. Het is moeilijk om de oorspronkelijke verbindingen nauwkeurig te detecteren omdat ze zeer snel gemetaboliseerd worden na de behandeling. De aan weefsel gebonden nitrofuraanmetabolieten blijven echter lang aanwezig en kunnen worden gebruikt om nitrofuraanmisbruik op te sporen.

Er zijn verschillende soorten nitrofuranen:

Nitrofurantoïne: 1-aminohydantoïne (AHD)
Furaltadon: 3-amino-5-morfolinomethyl-2-oxazolidinon (AMOZ)
Furazolidon: 3-amino-2-oxazolidinon (AOZ)
Nitrofurazon: Semicarbazide (SEM)

Voorafgaand aan de analyse moeten de metabolieten door incubatie met 2-nitrobenzaldehyde worden omgezet in NP-AHD, NP-AMOZ, NP-AOZ en NP-SEM.

Bètalactamantibiotica zijn vernoemd naar de karakteristieke 5-ledige bètalactamring en vormen een grote groep antibiotica. Ze worden op basis van hun chemische structuur ingedeeld in verschillende subgroepen, met als belangrijkste de penicillinen, cefalosporinen en carbapenems.

De penicillinen werden bij toeval ontdekt in 1928 door Alexander Fleming en ze remmen de celwandsynthese van grampositieve bacteriën. Ondanks de vroege ontdekking vormen ze nog steeds de meest gebruikte groep antibiotica ter wereld. Met name voor mastitis, een bacteriële uier-infectie bij de melkkoe, zijn ze de eerstelijnsbehandeling. Om redenen van consumentenbescherming en procesveiligheid in de zuivelindustrie zijn in commissie-verordening (EU) nr. 37/2010 maximum residulimieten (MRL) voor 7 penicillinen in voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong vastgesteld.

Naast de bètalactamantibiotica is streptomycine in de veterinaire geneeskunde een van de meest gebruikte antibiotica voor de behandeling van mastitis. Residuen van streptomycine kunnen derhalve in voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong voorkomen, indien de wachttijd niet wordt nageleefd of onjuist wordt toegepast.

Bij hoge concentraties leidt streptomycine tot ototoxische en nefrotoxische effecten. De chronische blootstelling van mensen aan lage concentraties, zoals in voeding, kan allergieën veroorzaken, de darmflora aantasten en resistentie van pathogene micro-organismen opwekken. Om de consument tegen gezondheidsrisico’s te beschermen en om voedingstechnologische problemen te vermijden, is een gevoelige en eenvoudige methode voor de detectie van streptomycine noodzakelijk. De EU-richtlijnen voor streptomycine zijn gespecificeerd in maximum residulimieten (MRL) voor vlees en melk (spier en lever: 500 ppb, nier: 1000 ppb, honing: 10 ppb en melk: 200 ppb).

Sulfonamiden worden op grote schaal gebruikt als diervoeder-additieven, voornamelijk voor het vetmesten van kalveren en varkens. Gecombineerd met remmers van dihydrofolaatreductase zoals trimethoprim, tetroxoprim of pyrimethamine worden sulfonamiden ook gebruikt in de veterinaire geneeskunde voor de behandeling van darminfecties, mastitis, longontsteking en andere (systemische) ziekten. Sulfonamideresiduen kunnen derhalve voorkomen in voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong, zoals vlees en melk. Vooral de overdracht van het kankerverwekkende sulfamethazine vormt een bedreiging voor de volksgezondheid. Volgens EU-wetgeving geldt een maximum residulimiet (MRL) voor alle stoffen van de sulfonamidegroep van 100 µg/kg (ppb) in spier, vet, lever en nier en van 100 µg/l (ppb) in melk.

In 1948 werd aureomycine (chloortetracycline) door Duggan geïsoleerd als metaboliet van de actinomyces-soort Streptomyces aureofaciens. Dit was het eerste antibioticum uit de groep van tetracyclinen.

Wereldwijd zijn tetracycline, chloortetracycline en oxytetracycline toegelaten voor veterinair gebruik. Daarom kunnen er gezondheidsrisico’s voor de consument ontstaan. Voor alle voedselproducerende diersoorten worden tetracyclineresiduen (de som van de moedersubstantie en de 4-epimeer) in de EU-wetgeving, commissie-verordening (EU) nr. 37/2010 gelimiteerd met de volgende MRL’s: 100 ppb in spier en melk. De RIDASCREEN® tetracyclinetest kan worden gebruikt voor de detectie van tetracycline in melk en zuivelproducten (kaas, boter, wrongel, yoghurt, kefir, room, zure room), vlees en vleesproducten, seafood, ei en honing.

Product portfolio

ELISA microtiter plates

Efficiënte immunoassays voor de voedingsanalyse

Product	Beschrijving	No. of tests/amount	Art. No.
EuroProxima Multi-Sulfonamides	EuroProxima Sulfonamides is a competitive enzyme immunoassay for quantitative analysis of a broad range of sulfonamides in urine, tissue, milk, egg, honey and shrimps. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 individual wells each)	5101SULM
RIDASCREEN® Nitrofuran (DNSH)	RIDASCREEN® Nitrofuran DNSH (Art. No. R3725) is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative determination of the Nifursol metabolite 3,5-dinitrosalicylic acid hydrazide (DNSH) in shrimp. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 individual wells each)	R3725
EuroProxima Trimethoprim ELISA	The Trimethoprim ELISA is a competitive enzyme immunoassay based on antibodies directed against trimethoprim. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 removable wells each)	5101TMP
EuroProxima DNSH	EuroProxima DNSH is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative detection of nifursol metabolite 3,5-dinitrosalicylic acid hydrazide (DNSH) in meat and seafood. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	5091DNSH
RIDASCREEN® DNSH	RIDASCREEN® DNSH (Art. No. R3740) is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative analysis of nifursol metabolite 3,5-dinitrosalicylic acid hydrazide (DNSH) in meat (poultry, pork, beef) and seafood (fish, shrimp, and prawn). Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	R3740
RIDASCREEN® Nitrofuran (SEM)	RIDASCREEN® Nitrofuran (SEM) (R3724) is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative analysis of semicarbazide (SEM) in shrimp, fish, meat (bovine, porcine and chicken). Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	R3724
EuroProxima Florfenicol	EuroProxima Florfenicol is a competitive enzyme immunoassay for the screening and quantitative detection of florfenicol in different commodities. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	5091FLORF
EuroProxima Oxolinic Acid	EuroProxima Oxolinic acid is a competitive enzyme immunoassay for the screening and quantitative detection of oxolinic acid in fish, shrimp and prawn. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	5101OXO
EuroProxima Florfenicol-amine	A competitive enzyme immunoassay for screening and quantitative analysis of florfenicol-amine in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	5091FLOA
EuroProxima Neomycin	A competitive enzyme immunoassay for screening and quantitative analysis of neomycin in milk, milk powder, tissue, honey, serum/plasma and urine samples. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	5111NEO
EuroProxima Oxytetracycline	A competitive enzyme immunoassay for screening and quantitative analysis of oxytetracyclines in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	5091OTC
EuroProxima Tylosin	EuroProxima Tylosin is a competitive enzyme immunoassay for screening and quantitative analysis of tylosin in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	5151TYL
EuroProxima Virginiamycin	EuroProxima Virginiamycin is a competitive enzyme immunoassay for quantitative analysis of virginiamycin in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	5151VIG
EuroProxima Fluoroquinolones	EuroProxima Fluoroquinolones is a competitive enzyme immunoassay for screening and quantitative analysis of a broad range of fluoroquinolones in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	5101FLUQG
EuroProxima Fluoroquinolones II	EuroProxima Fluoroquinolones II is a competitive enzyme immunoassay for screening and quantitative analysis of fluoroquinolones in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	5101FLUQII
EuroProxima Lincomycin	A competitive enzyme immunoassay for screening and quantitative analysis of lincomycin in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	5151LIN
EuroProxima Gentamicin	A competitive enzyme immunoassay for screening and quantitative analysis of gentamicin in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	5111GEN
EuroProxima Flumequine	EuroProxima Flumequine is a competitive enzyme immunoassay for screening and quantitative analysis of flumequine in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	5101FLUM
EuroProxima Erythromycin	EuroProxima Erythromycin is a competitive enzyme immunoassay for screening and quantitative analysis of erythromycin in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	5151ERY
EuroProxima Dimetridazole	EuroProxima Dimetridazole is a competitive enzyme immunoassay for quantitative analysis of dimetridazole in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	5091DIME
EuroProxima Colistin	A competitive enzyme immunoassay for screening and quantitative analysis of colistin in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	5151COL
EuroProxima Penicillin	A competitive enzyme immunoassay for screening and quantitative analysis of penicillins in various matrices. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	5091PEN
RIDASCREEN® Tetracyclin	RIDASCREEN® Tetracyclin is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative analysis of tetracyclins in milk, milk powder, cheese, butter, dairy products (curd, yoghurt (plain/with fruits), kefir, cream, sour cream) honey, meat, sausage, fish, … Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	R3505
RIDASCREEN® Chloramphenicol	RIDASCREEN® Chloramphenicol is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative analysis of chloramphenicol in milk, milk powder and dairy products, honey and royal jelly, meat, fish, shrimp, eggs, urine (also chloramphenicol glucuronide), … Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	R1511
RIDASCREEN® Sulfamethazin	RIDASCREEN® Sulfamethazin is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative determination of sulfamethazine in milk, meat, honey, liver, kidney, fish, shrimp and egg. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	R3011
RIDASCREEN® Streptomycin	RIDASCREEN® Streptomycin is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative analysis of streptomycin in milk and milk powder, honey, meat, liver, kidney, shrimp and apple juice. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each).	R3104
RIDASCREEN® Bacitracin	RIDASCREEN® Bacitracin is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative analysis of bacitracin in milk, meat, eggs, feed and urine. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 removable wells each).	R2901
RIDASCREEN® Nitrofuran (AHD)	RIDASCREEN® Nitrofuran (AHD) is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative analysis of the nitrofurantoin metabolite AHD in shrimp and fish. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	R3713
RIDASCREEN® Nitrofuran (AMOZ)	RIDASCREEN® Nitrofuran (AMOZ) is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative determination of AMOZ in shrimp, fish, meat and poultry. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	R3722
RIDASCREEN® Nitrofuran (AOZ)	RIDASCREEN® Nitrofuran (AOZ) is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative analysis of AOZ in shrimp, meat (chicken, pork, beef), liver (beef and pork), fish, whole egg and milk. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	R3703
RIDASCREEN® Chinolone/Quinolones	RIDASCREEN® Chinolone/Quinolones is a competitive enzyme immunoassay for the quantitative analysis of chinolones in egg, meat (beef, pork, sheep, chicken, turkey), fish and shrimp. Lees meer	Microtiter plate with 96 wells (12 strips with 8 wells each)	R3113

Microbiologische testen

Bepaling van biologisch actieve stoffen met behulp van micro-organismen

Product	Beschrijving	No. of tests/amount	Art. No.
Premi®Test Urin	Premi®Test Urin is a reagent that enables bovine/porcine urine to be tested for antibiotic residues with Premi®Test. Lees meer	Premi®Test Urine contains 1 dropping bottle with 15 ml of sample buffer. The number of samples which can be prepared is dependent on the volume of the samples. Exemplarily, 30 samples with a volume of 30 ml each.	R3921
Premi®Test 25	Premi®Test is a microbial screening test that allows the detection of antibiotic residues, especially in fresh meat (beef, pork, poultry) in less than 4 hours. The test is sensitive to antibiotics of the following groups: β-lactams, cephalosporins, … Lees meer	25 ampoules	R3925
Premi®Test 4×25	Premi®Test is a microbial screening test that allows the detection of antibiotic residues, especially in fresh meat (beef, pork, poultry) in less than 4 hours. The test is sensitive to antibiotics of the following groups: β-lactams, cephalosporins, … Lees meer	4 x 25 ampoules	R3900